کد مطلب:37593 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اهل بيت

با وجودي كه امامت در دوازده امام معصوم(ع) محدود است، چرا به آيت اللَّه خميني امام اطلاق مي شود؟ چرا همين عنوان را به آيت اللَّه خامنهاي، جانشين ايشان اطلاق نميكنند؟

امام و اَمام هم ريشهاند. اَمام به معناي جلو و رو به رو و اِمام به معناي پيشوا و جلودار، آن كه از او پيروي مي شود (خواه انسان باشد يا كتاب يا چيز ديگر) اين شخص يا چيز پيروي شده ممكن است حق باشد يا باطل.

عربها به ريسماني كه بَنّاها به ديوار مي كشند تا ديوار راست بنا گردد، اِمام مي گويند.

قرآن خود را اِمام معرفي مي كند (و كل شيءٍ احصيناه في امامٍ مبين).(1)

نيز به پيشوايان هدايت و عصمت(2) و ديگر پيشوايان(حق يا باطل) امام اطلاق مي كند.(3)

در عرف اسلامي به كسي كه در نماز جماعت جلودار است و ديگران از او در نماز خواندن پيروي مي كنند، امام جماعت مي گويند. نيز به پيشوا و عالِم مذهبي، امام گفته مي شود، مانند امام فخر رازي، امام ابوحامد محمد غزالي، امام بخاري و... .

به پيشواي سياسي نيز امام گفته مي شود، مانند امام موسي صدر(رهبر شيعيان لبنان). بر آيت اللَّه خميني چون پيشواي مذهبي، سياسي و رهبر انقلاب اسلامي ايران است امام اطلاق مي شود.

طبق همين معنا اطلاق امام به آيت اللَّه خامنهاي روا است. اگر در عرف ما ايرانيان متداول نيست كه به ايشان امام خطاب كنيم، امّا در عرف عرب زبانان اين اطلاق شايع است. عربها به آيت اللَّه خامنهاي، امام خامنهاي مي گويند.

افزون بر اينها در فرهنگ شيعه و در اصطلاح خاص علم كلام واژه امام و امامت از يك بار معنايي ويژهاي بهرهمند است. در اين فرهنگ امام آن انسان برگزيدهاي است كه از سوي خداوند بزرگ رهبري امت را در دست دارد و از ملكه عصمت بهرهمند است. امام بدين معنا بعد از پيامبر(ص) در دوازده تن منحصر است. اطلاق كلمه امام به رهبر كبير انقلاب آيت اللَّه خميني بدين معنا نيست، كه ايراد گرفته شود مگر ما از دوازده امام بيشتر داريم كه به آيت اللَّه خميني امام گفته مي شود. اين ايراد در واقع خلط بين اين چند معنا است.

چون در فرهنگ شيعه امامت از بار معنايي خاص بهرهمند است و با اطلاق كلمه امام، امام معصوم در ذهن تداعي مي كند، بدين جهت براي ما شيعيان ايران سنگين و نا مأنوس بود كه كلمه امام را به آيت اللَّه خميني اطلاق نماييم. بدين جهت در آغاز مي گفتند: نائب الامام خميني؛ يعني آيت اللَّه خميني عنوان نايبِ عام امام مهدي(عج) را دارد، چون كه فقيهان با شرايط خاص در دوره غيبت كبري نايبان امام مهدي(عج) مي باشند.

در جريان مبارزات اسلامي ملت ايران برخي از شخصيتهاي مذهبي اعلان كردن كه به آيت اللَّه خميني امام (به معناي رهبر و پيشوا) گفته شود و كم كم اين عنوان برايشان از مقبوليت اجتماعي بهرهمند شد.

همين عنوان را مي توان درباره آيت اللَّه خامنهاي رهبر انقلاب اطلاق نمود و هيچ اشكالي ندارد.

پي نوشتها:

1. يس (36) آيه 12.

2. انبيا (21) آيه 73.

3. قصص (28) آيه 41.